भिडियो सहित हेर्नुहोस !
Advertisement
कूटनीतिको ध्यान अब सरकारबाट जनतातिरः अमेरिकी राजदूत
नेपाल-अमेरिका दौत्य सम्बन्ध स्थापना भएको ७० वर्ष पुगेको अवसरमा अनलाइनखबरका लागि उपेन्द्र पोखरेल, अभय जोशी र दिवाकर प्याकुरेलले गरेको कुराकानीमा उनी कूटनीतिक सम्बन्धका विविध आयामसँगै नेपाल, नेपाली र नेपाली संस्कृतिप्रतिको आफ्नो दृष्टिकोणबारे उनले खुलेरै प्रस्तुत भइन् ।
दशैंमा दूतावासमा यहाँले टीका लाएको र कर्मचारीसँग नाचगान गरेका तस्वीर सार्वजनिक भए । नेपाली संस्कृतिप्रति यहाँको धारणा बताइदिनूस् न ।
मानिससँग भेटघाट गर्दा र मेरा कर्मचारीसँग चाडबाड मनाउँदा मैले आफूलाई भाग्यमानी सम्झेकी छु । विदेश बसेकी एक अमेरिकीका रुपमा मलाई यस्ता स्थानीय पर्वहरु यहाँका मानिसलाई अझ राम्रोसँग बुझ्ने माध्यम हुन्जस्तो लाग्छ । यी पर्वलाई बुझ्दै जाँदा ममा यहाँको संस्कृतिप्रति सम्मान पनि बढ्दै गएको छ । अमेरिकामा मनाइने चाडपर्वमा पनि त्यहाँ रहेका विदेशीले पक्कै त्यस्तै गर्छन् । चाडपर्व द्विपक्षीय भावना आदानप्रदानका माध्यम हुन् र यिनले मलाई आफू बसेको ठाउँलाई अझ राम्ररी अनुभव गर्न, यसबारे सिक्न तथा सम्मान व्यक्त गर्न अवसर प्रदान गर्छन् ।
कुन पर्व मनाउन तपाईं उत्साहित हुनुहुन्छ ?
मलाई तिहार खुबै मन पर्छ । तिहारमा लक्ष्मीलाई घरभित्र बोलाउने अनि उनको आशिर्वाद थाप्ने अवधारणा नै गज्जबको छ । अनि, मलाई कुकुर तिहार पनि मन पर्छ किनकि मैले पनि कुकुर पालेकी छु । र, यो पर्वले मलाई आफ्नी साथीप्रति कृतज्ञता व्यक्त गर्ने अवसर दिन्छ ।
राजदूत नियुुक्त हुनुअघि नै तपाईं नेपाल घुम्न आइसक्नुभएको थियो ?
म यसअघि एक पटक नेपाल आएकी थिएँ, सन् २०१० मा । एउटा छोटो कामका लागि काठमाडौं आउँदा मैले पशुपतिनाथ, दरबार स्क्वायरलगायत काठमाडौंका महत्वपूर्ण ठाउँहरु घुमेकी थिएँ । त्यसैले राजदूतका लागि मेरो नाम सिफारिस हुँदा म कहाँ आउँदै छु भन्ने अनुमान गर्न सक्ने भएकी थिएँ ।
स्वयम्भूनाथमा खुला ठाउँमा बाँदरहरु रमाएको देख्दा अचम्ममा परेकी थिएँ । किनकि, अमेरिकामा चिडियाघरमा मात्र बाँदर भेटिन्छन् । त्यसबेला मलाई बाँदरहरुको पनि छुट्टै व्यक्तित्व रहेछ भन्ने महशुस भएको थियो ।
नेपालमा विनाशकारी भूकम्प जाँदा तपार्इ राजदूतमा सिफारिस भइसक्नु भएको थियो । तर, काठमाडौं आइसक्नु भएको थिएन। भूकम्पको खबर पहिलोचोटी सुन्दा के सोच्नुभयो ? परिवारबाट कस्तो प्रतिक्रिया आयो ?
भूकम्प गएका बेलामा मेरो नियुक्तिलाई संसद्ले सदर गरिसकेको थिएन र म नेपालका लागि प्रदान गरिने उद्धार सहयोगमा संलग्न हुन पाइनँ ।
नेपालमा भूकम्प गएको अघिल्लो दिन मात्र म वासिङ्टनस्थित वैदेशिक विपद् सहायता कार्यालयको संकट व्यवस्थापन केन्द्रमा गएकी थिएँ । र, हामीले त्यहाँ पनि नेपालमा भूकम्पबाट बच्न गर्नुपर्ने तयारीबारे कुरा गरेका थियौँ । भोलिपल्ट उठ्नेबित्तिकै भूकम्पको समाचार सुन्नु सायद मेरा निम्ति एउटा विडम्बना थियो ।
त्यसपछि मलाई धेरैले फोन र इमेल गरे । मेरो परिवार भने आत्तिएको थियो । किनकी म छोरालाई पनि यतै ल्याउनेवाला थिए । हुन त, त्यति धेरै चिन्ता थिएन किनकि म अक्टोबरमा मात्र नेपाल आउनेवाला थिएँ, त्यसैले उनीहरुलाई सम्झाउन पर्याप्त समय पाएँ ।
जुन २०१५ मा अमेरिकी संसद्को वैदेशिक सम्बन्ध समितिमा तपाईंले बताउनु भएअनुसार लोकतन्त्रको सबलीकरण, आर्थिक वृद्धिमा सहयोग र प्रकोप सामना क्षमता वृद्धिमा के के काम भए ?
आज पनि नेपालका सन्दर्भमा हाम्रा लक्ष्य यिनै हुन् । हालसालै स्थानीय चुनाव सम्पन्न भएका छन् । नेपालका लागि यी महत्वपूर्ण कोशेढुंगा हुन् । नेपालमा नयाँ संविधान जारी भएसँगै मैले लेखेकी थिएँ, यसका कतिपय कुरा अपूर्ण होलान्, सोचेजत्तिकै राम्रा नहोलान् । तर पनि, केही नहुनुभन्दा यी व्यवस्था हुनु धेरै राम्रो हो ।
विभिन्न परियोजनामार्फत् हामीले यस क्षेत्रमा ठोस आधार तयार गर्यौं, जनतालाई मतदाता नामावलीमा नाम दर्ता गर्न सघायौं, निर्वाचन आयोगलाई सहयोग दियौं र यसको क्षमता वृद्धिका लागि योगदान दियौं ।
कतिपय परियोजना परीक्षणकै क्रममा छन् । हामीले यिनको प्रतिफल पनि देखिसक्यौं । हाम्रा पहल अपूर्ण होलान् तर हामी केही हदसम्म सफल भएका छौं ।
नेपालको संविधान अब कता जानुपर्छ भन्ने विषयमा हाम्रा आफ्नै धारणा होलान् । नेपालमा समाजका सबै तप्काको समावेशीकरण अझ फराकिलो हुनुपर्छ भनेर वकालत पनि हामी निरन्तर नै गर्नेछौं । यी कुराहरु विस्तारै हुन्छन् भन्ने हामी बुझ्छौं । अहिले जति प्रगति भएको छ, त्यो राम्रो छ ।
यो प्रगति आर्थिक वृद्धिको हाम्रो दोस्रो लक्ष्यका लागि पनि महत्वपूर्ण छ । वैदेशिक लगानी भित्र्याउने सन्दर्भमा नियम कानुनका समस्या मात्र अवरोध होइनन्, अस्थिर राजनीति पनि ठूलो बाधक हो । हामी यही कुरालाई जोड दिँदै सरकारलाई लगानीमैत्री वातावरण बनाउने गरी कानुन निर्माण गर्न सहयोग गर्छौं ।
बौद्धिक सम्पत्तिको अधिकारसम्बन्धी कानुनको मस्यौदा तयार गर्नमा पनि सघाएका छौं । निजी क्षेत्रका चाहना के हुन् भन्ने विषयमा हामीले उनीहरुसँग पनि काम गरेका छौं ।
